Phỏng Hóa Chất: Nguyên Nhân, Triệu Chứng Và Cách Xử Lý Đúng Cách

1. Phỏng hóa chất là gì?

Phỏng hóa chất (còn gọi là bỏng hóa chất) là tình trạng da, mắt hoặc đường hô hấp bị tổn thương do tiếp xúc với các hóa chất có tính ăn mòn cao như axit mạnh, bazơ mạnh, dung môi hữu cơ hoặc khí độc. Đây là một loại tai nạn phổ biến trong phòng thí nghiệm, nhà máy công nghiệp, hoặc môi trường dân dụng nếu không được bảo vệ đúng cách.

2. Nguyên nhân gây phỏng hóa chất

Các nguyên nhân phổ biến dẫn đến phỏng hóa chất bao gồm:

• Tai nạn lao động: Làm việc với axit, kiềm, hóa chất tẩy rửa mà không có thiết bị bảo hộ.

• Tiếp xúc không chủ ý: Sờ vào bề mặt dính hóa chất hoặc hóa chất bắn vào người.

• Tai nạn sinh hoạt: Dùng hóa chất không đúng cách trong tẩy rửa, vệ sinh.

• Tai nạn học đường hoặc thí nghiệm: Trộn lẫn hóa chất hoặc đổ nhầm axit/bazơ.

3. Các loại hóa chất thường gây bỏng

 Biểu tượng cảnh báo nguy hiểm

a. Axit mạnh:

• Axit sulfuric (H₂SO₄)

• Axit nitric (HNO₃)

• Axit clohidric (HCl)

b. Bazơ mạnh (kiềm):

• Natri hydroxide (NaOH)

• Kali hydroxide (KOH)

c. Dung môi hữu cơ:

• Axeton, toluen, methanol, formol…

d. Khí độc:

• Amoniac, clo, sulfur dioxide…

4. Triệu chứng của phỏng hóa chất

Phụ thuộc vào loại hóa chất và mức độ tiếp xúc, các triệu chứng có thể bao gồm:

• Đau rát dữ dội tại vùng tiếp xúc

• Da đỏ, phồng rộp, loét hoặc cháy sạm

• Nếu dính vào mắt: chảy nước mắt, đỏ, đau, mờ mắt, nguy cơ mù lòa

• Nếu hít phải hóa chất bay hơi: ho, khó thở, đau ngực, thậm chí tổn thương phổi

5. Phân loại mức độ phỏng hóa chất

• Độ 1: Da đỏ, đau nhẹ, chưa phồng rộp.

• Độ 2: Phồng rộp, lở loét, tổn thương lớp trung bì.

• Độ 3: Cháy sạm, hoại tử, mất cảm giác – rất nguy hiểm, cần can thiệp y tế gấp.

6. Cách sơ cứu khi bị phỏng hóa chất

Sơ cứu đúng cách có thể giảm thiểu tổn thương nghiêm trọng:

🔹 Bước 1: Loại bỏ hóa chất

• Cởi bỏ quần áo bị dính hóa chất.

• Tránh dùng tay không chạm vào vùng hóa chất.

🔹 Bước 2: Rửa sạch bằng nước sạch liên tục ít nhất 15–30 phút

• Dùng nước chảy nhẹ để rửa (không mạnh vì dễ lan hóa chất).

• Nếu dính vào mắt: nghiêng đầu và rửa liên tục.

• Không dùng khăn lau hoặc các chất trung hòa.

🔹 Bước 3: Đưa đến cơ sở y tế

• Cần có sự hỗ trợ chuyên môn, đặc biệt với bỏng sâu hoặc ảnh hưởng tới mắt, hô hấp.

7. Những sai lầm cần tránh khi xử lý bỏng hóa chất

• ❌ Dùng kem đánh răng, nước đá, mỡ trăn bôi lên vết thương

• ❌ Trung hòa hóa chất bằng chất khác (như dùng giấm cho kiềm, dùng xà phòng cho axit)

• ❌ Không rửa ngay hoặc rửa quá ít nước

• ❌ Tự ý dùng thuốc uống giảm đau hay kháng sinh

8. Khi nào cần đến bệnh viện?

• Vết bỏng lan rộng, phồng rộp, loét sâu

• Dính hóa chất vào mắt, miệng, mũi hoặc cơ quan sinh dục

• Khó thở, choáng, tụt huyết áp, mất ý thức

• Đã sơ cứu nhưng da tiếp tục hoại tử, đổi màu

9. Cách phòng ngừa phỏng hóa chất trong lao động và sinh hoạt

✔ Trong công nghiệp:

• Mang đầy đủ đồ bảo hộ: găng tay, khẩu trang, kính, tạp dề chống hóa chất.

• Lắp đặt vòi rửa mắt và vòi khẩn cấp.

• Ghi rõ nhãn hóa chất, có bảng chỉ dẫn an toàn (MSDS).

✔ Trong đời sống:

• Tránh dùng hóa chất tẩy rửa mạnh khi không hiểu rõ cách dùng.

• Không đựng hóa chất trong chai nước, vỏ hộp thực phẩm.

• Tránh xa tầm tay trẻ em.

10. Tổng kết

Phỏng hóa chất là tai nạn nguy hiểm nhưng hoàn toàn có thể phòng tránh và xử lý hiệu quả nếu hiểu rõ nguyên nhân, nhận diện sớm triệu chứng và áp dụng đúng cách sơ cứu. Việc chủ động trang bị kiến thức và đồ bảo hộ sẽ giúp bạn an toàn hơn trong công việc và cuộc sống hằng ngày.